Op 21 januari 2005, precies een jaar later nadat ik deze weblog met een digitale zoektocht naar haar startte, schreef E. Winkler me: Hoi Irene, ik was vanochtend bezig mijn naam op internet te zoeken met Google, omdat ik het idee heb een website te bouwen onder ...............com Sta behalve op jouw site burojanze op die van het democratisch labyrint ook genoemd als echtgenoot van een of andere pruisische prins op een website over de royal family of prussia......wat is het toch een poetisch medium dat internet... Maar dat had jij allang door natuurlijk, ok tot in maart liefs E.

30112004 Over de installatie: CV van Anton Dekker, nog zeker tot 17 december in een hervormde kerk( die binnenkort afgebroken wordt) te Heilo. Meer info zie www.antondekker.nl Ik ken Anton nog van de Rietveldacademie ( samen met hem maakte ik afgelopen zomer in Rotterdam de installatie Nature and More). Ik wil jullie graag op zijn werk attenderen. Anton Dekker is een beeldhouwer/performer wiens werk tot verstilling en reflectie maant. Zo zat hij urenlang aan de waterkant van IJburg. (Eend/Duiker,expositie LAND, 2002). Hij bestuurde via afstandsbediening een door hem vervaardigde eend. Op Dekker´s hoofd bevond zich een zendapparaat en hij droeg een vreemde bril. Nader onderzoek wees uit dat zich aan de eend onder water een camera bevond. Door het besturen van de eend kon hij diervriendelijk "vissen.". De hele installatie, die hij binnenhaalde met een opblaasbaar bootje, paste na afloop in een emmer waarop de eend als afsluitstuk paste. Het geheel paste weer op het onderstel van een rugzak. Tussentijds zag het publiek iemand die urenlang door een bril keek, af en toe de radiografische afstandbediening bewegend en een grote, witte, duikende eend. De ingrepen van Anton blijven heel subtiel, ook in zijn grote monumentale installaties. Altijd is een beeldhouwkund(st)ig element aanwezig. Zoals bij Eend uiteindelijk alles in een emmer op zijn rug paste en hij zelf bij vertrek een lopend beeldhouwwerk werd. Iets anders wat mij opvalt is, dat hij werken over getransformeerde energie in de ruimte maakt. Hij licht materiele plekken op. Bij Eend werd (voor het publiek verborgen) een onder water ruimte verlicht. In deze installatie CV ( zie voor meer info www.antondekker.nl) is het element energie voelbaar en zichtbaar aanwezig. In de kerk hangen op een grafische manier energieniveau´s. Vanaf de oude orgelplaats zie je de eerste verdieping van een onzichtbare omheinde ruimte. Erboven bevindt zich de hemel die je erbij gaat denken. De rechtlijnige,evenwijdige draden gaan echter door een schrootjes plafond heen. Ik dacht: zouden die lijnen elkaar in het oneindige snijden? Een zin waar op de middelbare school mijn buik al van omdraaide. Ik vroeg ernaar en werd via ijzeren stappen naar de hemel van de kerk meegetroond, die een kruipruimte bleek. Anton liet hier de constructie zien. De basis van het esthetische werk kon hier met een eenvoudig tang worden doorgeknipt. Ook vertelde hij van de door hem ontworpen karretjes, die hier rondgereden hadden met liggende mensen erop om dit werk op te hangen. Ik zag meteen een miniatuurwereld voor me. Die ik associeer met mijnschachten. De hemel was als het ware een gestapeld energieniveau, die als onderwereld diende voor een materiele wereld erboven. Op de vloer van de kerk bevonden zich roosters.Volgens Anton i.v.m. de verwarming die zich onder de vloer in de kruipruimte bevond. De kerk zelf had dus ook weer een energieniveau die naar beneden verwees. Deze was echter koud. Een vreemd soort stapeling van energiekwanta opende zich voor mijn ogen. Soms is de dosis energie er wel en soms niet. Deze energiegelaagdheid met haar thermosstaat, die als vreemde entiteit hoog boven de menselijke maat bungelde, tezamen met het borrelende gesteun van de cv installatie, doet mij vermoeden dat onze energie net zo zit inefficiënt zit opgesloten in een massa als in de cv. Deze was uit haar oorsronkelijke massa bevrijd (een huis nabij Rotterdam) om in ´hogere sferen´ als pruttelende laatste ademtocht het oneindige een warm hart toe te dragen.   P.s. zouden wij een halfwaarde tijd bezitten?

10092004 Alles is er al, waarschijnlijk. Denken wij werkelijk anders door alle wetenschappelijke bevindingen of nieuwe technologieën? We kunnen slangetjes inslikken en de binnenkant van ons lichaam zien. Praten we daardoor anders over onszelf? Ik hoor om mij heen voortdurend zeggen dat de geest wel wil, maar het lichaam ons in de steek laat. Dat zal ongetwijfeld met mijn leeftijd en die van mijn vrienden te maken hebben. Maar praten we niet nog steeds over ons hoofd en ons lichaam. Als ware het twee verschillende entiteiten. Descartes is moeilijk weg te bannen. Ons lichaam en hersenen zijn wellicht een geheel. We trillen en zeggen we zijn bang, niet omgekeerd. Alweer die hersenkaart. met eilandjes, bergjes en rivieren, die we keurig een naam en een plaats geven.

09072004 In Rome vond in het Centenario dell´Istituto Olandese op 30 juni- 2 juli 2004 Il Corpo Eterno plaats. Wetenschappers en kunstenaars presenteerden twee aan twee werk. Op 10 december 2004 zal een bijeenkomst in Utrecht plaats vinden. Een aanrader. De eerste avond in Rome vond een paneldiscussie over kunst en wetenschap plaats en kwamen de volgende vragen aan de orde: Heeft kunst een publieksdiscours nodig? Heeft kunst een invloed op het dagelijks leven zoals sommige wetenschappen of beter technologieën? Kortom moet de kunst aan of tegengesproken worden door allerlei geledingen in de samenleving? Biedt de kunst een ondervragende of kritische noot aan een wetenschappelijk discours? Ik dacht: "Heeft de kwantumcosmologie onze waarneming doordringend veranderd? Hoe leven wij met miljoenen opgesplitste universa waarmee wij zijn verbonden? Is creatie enkel geboorte, geboorte van alle nu´ s of tijdcapsules?" Als alles even snel beweegt ervaren we stilstand volgens Einstein. Als we heel snel langs bomen rijden, zien we de beweging van de blaadjes in de bomen niet. Op kruissnelheid van de trein ziet een machinist de omgeving niet bewegen. Als de trein op het aangrenzende perron gaat rijden ervaren we een flow. We denken dat we zelf weg rijden. Kortom beweging is relatief en afhankelijk van de beweging van je ogen en je nek.We meten als het ware veranderingen en onze hersens intepreteren dat. Vanuit de autoindustrie wordt wetenschappelijk onderzoek gestimuleerd voor het maken van formules over de intepretatie van snelheden. Vooral om auto´s te ontwerpen die op rotondes of bij invoegstroken onze hersenfunkties overnemen en daardoor veiliger rijgedrag induceren. Hier in het westen waar we veel beweging ervaren, zou de omgeving dus wel eens stil kunnen staan. En daar waar men over vertraging praat zoals in Rusland, daar zou de mens en haar omgeving wel eens enorm aan het veranderen kunnen zijn. Zou kunst een bijdage kunnen leveren aan intepretaties over vertraging?

19052004  Berlijn 01052004-08052004. Ik maak eindelijk tijd om over mijn werkbezoek aan Berlijn te schrijven. Het is alweer een tikje weggezakt, ik ben immers al weer anderhalve week terug. Ik twijfel, omdat ik volgende week een opdracht af moet hebben. Ik sla de ochtendkrant open en daar valt mijn oog op een werk van Marike Schuurman. Dat kan toch geen toeval zijn. Opeens ben ik weer in Berlijn. -Nee tijd bestaat niet,- beaamt Marike.- D.w.z niet in hoe wij er in onze dagelijkse realiteit mee omgaan. Maar wel als constructie, als bouwwerk. Daarom fotografeer ik. Als ik een camera obscura maak en ik laat het licht een paar uur op de foto-emulsie vallen, kan er een moord zijn gepleegd voor het oog van de camera, het lijk worden weggesleept, maar wij zien uiteindelijk een haarscherp beeld van de omgeving. Niets over die moord heeft een spoor achtergelaten. Als ik een foto maak met een sluitertijd van eenhondervijfentwinstigste seconde, dan leg ik iets heel anders vast. Je zou kunnen stellen dat ik twee vormen op een x en een y as vast leg, die heel dicht bij elkaar liggen. In onze dagelijkse tijd betekent het bijna niets. Een fractie van een seconde. Op de foto zie ik echter een ruimte met gebeurtenissen. Op het vastgelegde beeld ontdek ik meer, dan als ik hier rondloop. Bijvoorbeeld hoe het licht inviel. Kijk,- ze wijst op behang dat vanaf het plafond in draperieën naar beneden hangt, -dat gaat voor mijn gevoel tegen de zwaartekracht in. We lopen in en oud spergebied zo´n honderd kilometer buiten Berlijn. De nazi´s waren hier gelegerd en de Russen. De natuur heeft hier ruim baan. Tussen de bomen en brandnetels staan oude verlaten betonnen flats met gebroken ruiten. Op het voormalige exercitieterrein met verroest podium tieren het gras en de bloemen weelderig. Stapels van nog nasmeulend verbrand hout naast een vervormde openlucht garage. Het doet me op een of andere manier aan Centerparcs denken. Het glas ligt verspreidt in de grote zalen naast de wasgelegenheden. Ergens een paar oude legerlaarzen. Op de grote betonnen zuilen afdrukken van mensen die er onlangs paintbullit hebben gespeeld. Verfkogels liggen onder het afgebladderde oude mededelingen boord. Op het boord de restanten van affiches met afbeeldingen van een zegevierend communistisch ideaal. Een afvallandschap vol verhalen. "Moet jij geen foto´s maken, "vraagt Netty Gelijsteen aan mij. Ik ben met Netty naar Berlijn getogen om data te verzamelen voor het project Cityscapeeast, wat zich bezig houdt met historische gebeurtenissen die hun weerslag hebben op de publieke ruimte van urbane landschappen." Nee, antwoord ik, dit is het werk van Marike." Ik moet denken aan de stammen in het noorden van de Filippijnen, waar ik vier levens geleden op bezoek was. Zij waren bang dat foto´s hun ziel zouden vast leggen en mee nemen naar een andere plek om daar in totale verwarring een parallel bestaan te leven. Volgens deze mensen was het nemen van foto´s slechts voor enkele bijzondere mensen weggelegd. Een soort medicijnmannen. Ik vertrouwde het toen niet zo, omdat de man die wel foto´s mochten maken ook in klein goed handelde. Zoals lucifers of andere levensbenodigdheden. Maar op deze plek met Marike als gids, begreep ik het ineens. Marike legt de ziel van het landschap vast. Misschien niet een ziel zoals we er dagelijks mee omgaan. Maar een vederlichtgewicht, zoals in de film 21gramms (dat is het gewicht wat iedereen tijdens het moment sterven schijnt te verliezen) wat moeiteloos opgaat in het universum. Even kronkelt zij in de architectuur van een ruimte. Waar wij als camera obscura´s gewoonlijk aan voorbijgaan. De lichtgewicht ziel van een plek, die loodzwaar haar sporen heeft gedrukt op de geschiedenis en posities die wij dagelijks innemen. Zij is voelbaar in de composities van Marike Schuurman. Het werk van Marike Schuurman is nog te zien tot 3 juni in galerie Van Kranendonck, Den Haag. Wo t/m zat 12-17.00 uur of op afspraak.   Twee dagen tevoren op 04052004 registreerde Marike op mijn verzoek de performance van Netty Gelijsteen op mijn eenvoudige videocamera. Op klokslag 19.00 uur begon Netty met het neerleggen van de Mobile Dam op het grasveld voor de Reichtag. De Mobile Dam is een afdruk van de Dam in Amsterdam op katoen. Op klokslag 19.30 uur lag de Dam in een halve cirkel uitgespreid. Het publiek kwam er voorzichtig op af en liepen er in het algemeen respectvol omheen. Er sprongen wat jonge mensen overheen en na ongeveer een kwartier werden de eerste foto´s gemaakt van mensen voor de Dam richting Reichtag. Alleen twee japanners fotografeerden zich voor de Dam met hun rug naar de Reichtag toe. Zo nu en dan stelden wat mensen vragen. Sommigen bleven, anderen liepen gauw weg. Ik voelde plotsklaps een klein soeverein stukje Nederland temidden van dat grote Duitsland. Een poëtisch, teer en open stukje Nederland waar iedereen op kon plaats nemen. Om drie minuten voor acht nam Netty haar positie op de Dam in. dodenherdenking voor de Reichtag Van 20.00 uur tot 20.02 uur hield zij haar dodenherdenking en stond zij stil. Het publiek werd ook heel stil. Enkele pubers begonnen na dertig seconden een beetje ongemakkelijk te giechelen. Er kwam een meneer naar me toe. "Dat hij zijn rugzakje naast Netty had laten staan,. Duizendmaal excuses." " Dat heeft dan zo moeten zijn," antwoordde ik. Hij bleek leraar kunst en geschiedenis op een middelbare school en was met zijn klas op schoolreis in Berlijn. " Hij wilde zijn leerlingen laten ervaren welke geschiedenis zich in Berlijn had afgespeeld. Wat de muur betekent had voor de mensen hier. Maar de restanten van de muur zegt ze niets. Deze jongen mensen kunnen zich geen voorstelling meer maken over de oorlog en de gevolgen in het dagelijkse leven. Terwijl dat voor mij en mijn generatie alles bepalend was. Natuurlijk heb ik niet gevochten, daarvoor ben ik te jong. Maar de invloed op mijn ouders en darmee de generaties na hen is ongelooflijk. Ik ben heel bij dat dit gebeurt", zei hij. "Je voelt iets als je dit meemaakt. Je bent even onderdeel van iets groters , wat ons heeft verdeeld en maar ons nu ook weer verbindt." "Ik zag helemaal geen beeld van mijn eigen doden," sprak Netty later- " Ik herinnerde me helemaal niets. Ik wilde hier zijn en voelen wat er te voelen voelt. Ik zag in de onderkanten van mijn ogen die doeken, maar niet scherp. Ik hoorde heel veel geluiden. Veel Duits. Ik voelde en zag een enorme ruimte. En nu denk ik: Ja dat is wat dodenherdenking inhoudt. Je moet beleven dat er ruimte is. Dat er voor jou ruimte is."   Op 06052004 om 9.00 uur gaf Netty een segment van de Mobiele Dam aan de culturele attachee van de kersverse Nederlandse ambassade.   ambassade entree.   cultureel attachee neemt een doek in ontvangst.

23 april 2004 Binnenstebuiten ruimte. Hoe lang is een gedachte? Is de tijd oneindig lang? Alles ligt voor ons uitgestrekt. Tijd is een gevoelsgedachte. Een mentale representatie. Een hersenkaart opgebouwd uit patronen, herinneringen,verwachtingen, toekomstbeelden, prikkels. Die hersenkaarten zijn niet steeds hetzelfde. Denk maar aan die goeie ouwe tijd. Kan ik van gedachten veranderen en daarmee gebeurtenissen laten bewegen in de tijd? Door tijd kunnen ruimtes als gevoel uitgedrukt worden. Ze kunnen met hun hielen tegen de tijd worden gezet en een streepje bepaalt hun lengte. Zijn ze altijd even lang? Na een weekend caravannen op de camping te Castricum voel ik in de Indische Buurt een jetlag. Hoe beïnvloeden landschappen de waarneming van onszelf en de wereld om ons heen? Volgens sommige natuurkundigen ervaren we een verleden langer dan een toekomst. Gek woord eigenlijk. Alsof er iets naar je toe komt. Tja ingedachten misschien. Onze toekomstverwachtingen, onze toekomstbeelden en onze toekomstvoorspellingen liggen dichtbij ons.De hersenkaarten uit een verleden worden door informatie opgeslagen in het geheugen langer ingekleurd. Waarom spreken we niet van verledenbeelden of van toekomsttekst? Ik vraag het me af.

19 maart 2004 Ik was vrij ontgoogeld toen ik na afloop van de driedaagse conferentie over de muur tussen Palestina en Israël de ketering met Belgische kaviaar zag aankomen. Het hagelde een hard verhaal van witte stenen. De hekken versierd met politielinten stonden er nog. De politie en camera´s waren zojuist vertrokken met het laatste tweetal geintervieuwden. Zij liepen weg, gearmd onder een paraplu, geanimeerd pratend, in een taal die ik niet kon verstaan. Het was heel schoon. Op wat plastic flesjes snaps( het was koud), twee pro Israëlvlaggetjes en wat paraplubonnetjes na, lag er niets. Of toch: een verwaaid Engeltje in de buurt van het vredesmonument. Demonstranten laten blijkbaar minder sporen achter dan toeristen . Ik stond daar, alleen, kijkend naar vertrekkende auto´s met cd -nummerplaten. Binnen ging men over naar de orde van de dag, met goede wijn en kaviaar. Buiten was het stil. Ik stond naast een dranghek en dacht:" Zo gaat dat dus als er zomaar in een landschap een MUUR wordt geplaatst. Een muur die de ene mens van de andere scheidt." Ik heb foto´s van E. over het begin van de Berlijnse muur. Hoe een eenvoudige krijtstreep werd getrokken. Ik zag de mensen er guitig over heen springen. En tekenen op de straat. Ik las ergens dat er geen enkel object, plan of idee is, dat niet eerst is begonnen als een tekening. Tekeningen lijken visuele inzichten te verschaffen. Ik ben traag van begrip. Ik maak de schetsen meestal achteraf.

16 februari 2004 Ik googelde de architect en vond een adoptiemoeder in Californië, een cultuurmanager in Oostenrijk, een schilder in Engeland, een kunstenaar in Nieuw Zeeland. De naam is goed uitgevlogen. Ook vervlogen personen uit een Nederlands verleden passeerden de revue. Ik googelde mezelf om interessante alterego´s te vinden. Van wiens bestaan ik tot nu toe niets afwist. Ik ben helemaal alleen!!!

21 januari 2004 Plotseling lijkt een licht aan te gaan. Ik kijk langs mijn computer en daar komt de zon net boven de vierde verdieping van het huis schuin tegenover me. De kamer krijgt een rode gloed, die zeer geleidelijk in geel overgaat. Huizen als dimmers. Ik google E. Winkler en zie kunst und cultur. Ik denk aan Stroom, waar ik bij mijn laatste subsidieaanvraag een persoonlijke tentje Marijke de Jong noemde. Ja zeiden ze, niet iedereen van de commissie weet dat zij een schilder is. Grappig want toen zij haar zakken voor het tentje kwam brengen, had ik haar gegoogled en ook ik dacht dat zij een schilder was. Ze had immers gereageerd op een oproep in een nieuwsbrief van een GALERIE. Maar zij is gewoon, zei ze later tegen me in mijn atelier. Haar verzameling plastic tassen was echter verre van gewoon. E. Winkler kunst und kultur in Österreich is niet degene die ik aan het zoeken ben. Maar ik ben benieuwd wat haar Duitse naamgenoot doet. Voor nu betekent dat: het internet op. Voor u dat u later mijn verslag verder kunt lezen.