Jury Rapport
Grensgevallen-Show Maastricht 25 januari 2001
Wiebe E. Bijker

1 Samenstelling van de jury

De jury was als volgt samengesteld:
Wiebe E. Bijker, hoogleraar Techniek en Samenleving UM (voorzitter)
##
Hans Philipsen, emeritus hoogleraar Medische Sociologie UM
##
Mique Eggermont, kunsthistoricus, oprichter HEDAH, Maastricht
##
Frederique Bergholz kunstenaars initiatief Maastricht
(In plaats van Alexander van Grevenstein die wegens ziekte was verhinderd).

2 Oordeel over de organisatie

De organisatie was goed. De informatievoorziening was adequaat, de locatie zeer geschikt, en de opvang van juryleden en deelnemers perfect.

De publieke belangstelling was groot. De sfeer was goed. Toen ik (om persoonlijke redenen) relatief vroeg na de show moest vetrekken, was iedereen nog zeer actief in debat gewikkeld.

3 Oordeel over de bijdragen van de wetenschappers en kunstenaars
3.1 criteria voor beoordeling
De organisatie van de Grensgevallenshow had de jury de volgende criteria voor beoordeling voorgesteld, waarop met een score van 1-5 werd geoordeeld.
· kwaliteit van de presentatie op zich
· wat wordt aangesproken bij het publiek?
· in hoeverre slagen de deelnemers erin de grenzen van hun eigen deskundigheid af te tasten en toch deskundig te blijven?

De jury heeft ruim een uur intern overleg gepleegd voordat de show begon, om nadere inhoud aan deze criteria te geven en ieders interpretatie ervan expliciet te maken.

De jury besloot om halverwege de show een moment in te lassen om de criteria eventueel bij te stellen, en daarvan de deelnemers en publiek dan ook in kennis te stellen. Dit lijkt vreemd: halverwege de wedstrijd de spelregels veranderen. (En sommige deelnemers-van de verliezende partij-gaven naderhand ook inderdaad dat commentaar.) Onze overweging hiervoor was, dat alleen op deze manier voldoende recht gedaan kon worden aan het radicaal nieuwe karakter (althans voor deze jury en deze deelnemers) van de Grensgevallenshow. Het was niet alleen een groot avontuur voor de deelnemers; het was dat ook voor de jury. En alleen door onze eigen rol ook als een voortgaand leerproces te zien en de criteria ter discussie te stellen, meenden we hieraan vorm te kunnen geven. Zonder een dergelijk moment van reflectie zou onze positie er een geworden zijn van almachtig, ex cathedra rechters-een rol die we in strijd achtten met de experimentele doelstelling van de Grensgevallenshow en met ons besef van eigen beperkingen.

Toen we na drie concepten inderdaad even stilstonden bij de manier waarop we tot dan toe de criteria hadden toegepast, heb ik de volgende toevoegingen aan deelnemers en publiek meegedeeld.
· De presentator dient trouw te blijven aan haar/zijn eigen professionele identiteit (als kunstenaar of als wetenschapper), hoezeer het ook de bedoeling is de grenzen te verkennen tussen die van de kunstenaar en de wetenschapper.
· De presentatie dient echt inhoud te geven aan het concept
· De presentator dient goed rekening te houden met de praktische randvoorwaarden (zoals de beschikbare tijd)

Terugkijkend op de avond wil ik thans nog graag een persoonlijke overweging geven, die dus niet met de andere juryleden is besproken.
Ik denk dat de waarde van de Grensgevallenshow wordt uitgehold als de beide partijen gaan proberen zich als de ander te gedragen. Je krijgt dan wetenschappers die, onvermijdelijk amateuristisch, kunstenaar proberen te spelen; en kunstenaars die een wetenschapper op de planken proberen te zetten. Daarmee wordt de Grensgevallenshow tot niet meer dan een "bonte avond" waarbij de deelnemers allerlei rolletjes spelen-meer of minder geslaagd, maar altijd als amateur want ze doen zich anders voor dan ze zijn. De Grensgevallenshow kan alleen zijn doelstelling waarmaken om de grenzen tussen wetenschap en kunst te verkennen, indien die kunst en wetenschap ook authentiek ten tonele verschijnen.

3.2 beoordeling per bijdrage
De volgende oordelen zijn gegeven.

Concept Presentator Jury-oordelen totaal
kunstenaars wetenschappers Philipsen Eggermont Bergholz Bijker
tekening Leonardo da Vinci Ron Bernstein ism Benoit Hermans 3 4 3 4 14
tekening Leonardo da Vinci Jos Kleinjans 4 3 2 1 10
de eerste schooldag Los Dancing Queenc 4 3 4 2 13
de eerste schooldag Ad van Iterson 3 3 3 3 12
niet te identificeren object Suchan Kinoshita en Ron Brag 5 5 5 2 17
niet te identificeren object Guy Widdershoven 4 2 3 4 13
Formule Karin Peulen 5 5 3 4 17
Formule Koos Vrieze 5 3 2 3 13
Ousmane Sow Petra Kaiser 5 4 5 5 19
Ousmane Sow Ad Geers 5 5 2 1 13
43 37 32 29

Het team van de kunstenaars verzamelde in totaal 80 punten, dat van de wetenschappers 61.
3.3 einduitslag
Zoals tevoren aangekondigd aan publiek en deelnemers, heeft de jury zich bij haar eindoordeel niet op een mechanistische wijze door de gegeven punten laten leiden. Dat zou niet gepast hebben bij de manier van werken die in de vorige paragraaf is uiteen gezet.

In een uitvoerige discussie van ongeveer 15 minuten heeft de jury opnieuw alle presentaties met de gepreciseerde criteria voor beoordeling besproken.
Snel werd unaniem besloten dat het team van de kunstenaars de team-overwinning hadden behaald.
Over de individuele winnaar is langer gesproken. De argumenten van de afzonderlijke juryleden werden gewisseld, waardoor elk haar/zijn oordeel nader kon scherpen. Uiteindelijk is unaniem besloten Ad Geers als individuele winnaar aan te wijzen.

4 Conclusie

De Grensgevallenshow Maastricht Januari 2001 (of de "Great Barrier Show" zoals hij in aansluiting bij een internationale workshop over wetenschap en kunst officieel werd aangekondigd) is mijns inziens een waardevolle verkenning geweest van de grenzen tussen wetenschap en kunst. Minimaal hebben leden van twee geheel verschillende gemeenschappen zich gedurende een avond met elkaars perspectief op de wereld bezig gehouden. Wellicht heeft het echter zelfs bij sommigen geleid tot een nadere reflectie op haar/zijn eigen conceptuele functioneren als kunstenaar of wetenschapper. Tot slot was het in elk geval een spectaculaire avond met veel "amusementswaarde."