Cityscapeeast te New York

 

Een deel van deze tekst is gebruikt in Witte de Wit in de lezing voor het Nederlands Genootschap voor Esthetica. Voor het eerste deel van de tekst over Cityscapeeast in de Indische Buurt en op de DAM te Amsterdam: zie het land van ooit.

 

Het Nederlandse openbare mobiele centrum werd opgerold en in een rugzak gepropt.

Dia de mobile dam te schiphol, in rugzak, in de ondergrondse, te new york, op zoek naar John Allen,Trinity church

Netty gewapend met een brief van de gemeente waarop stond dat dit een authentieke afdruk was van de Dam die met toestemming van de gemeente was gemaakt- trof als eerste
Guy Tozzoli , de grondlegger van het WTC en de oprichter van de Twin Towers in New York. Tozolli vertelde veel over de ideologie van het wtc, maar toestemming voor een afdruk van het trottoir naast het WTC kon hij niet geven. Daarvoor moesten we naar de Lower manhattan develpment compagny.

Dia craquele trottoir

Netty wilde nl van dat craquelé trottoir, waar allerlei auto´s en ander groot materiaal te pletter was geslagen, een afdruk maken. Die afdruk had zij in stukjes van 9 bij 9 cm willen verdelen, op vaandels willen borduren en iedere wtc in de wereld zo´n vaandel willen geven, opdat mensen de gebeurtenis met hun handen konden aan raken. Immers: we drukken onszelf voortdurend af op de aarde. Plotsklaps waren ongeveer drieduizend afdrukken van allerlei achtergronden tot een grote implosie gereduceerd. Dat wilde zij tastbaar maken.

Dia`s: Tozolli -------------- Marcus, LMCD ----- John Allen, Trinity Church

De LMCD nam een doek van de dam als geschenk in ontvangst en heeft het in hun memorial archief bijgezet.
Vanwege verzekeringstechnisch kwesties bleken ze ook daar voor een afdruk geen toestemming te kunnen geven. Er volgde een reeks aan instanties en ontmoetingen.

Uiteindelijk zijn zes doeken in New York als gestolde gedachtes achtergebleven. Een bij de LMDC( memorial archive), een bij de Port Authority New York en bij de World Financial Center NY . Een doek is opgehangen in de St. Pauls Chapel, waar de hulpverleners opgevangen zijn. De brandweermannen, die vier collega's verloren, hebben een doek ontvangen. Bij NINO's American Kitchen, waar de hulpverleners hun eten vandaan kregen, is een afdruk in een vitrine gelegd. Een veiligheidsman van Ground Zero heeft een doek mee naar huis genomen.
(De gehele DAM werd uiteindelijk nergens tentoongesteld en die stoep niet afgedrukt).
De route die de mobiele DAM in persona van Netty heeft ondernomen is op video vastgelegd.

Dia 23 de video van de dam te New York in de tentoonstelling in galerie AHOI.

In Nederland bevindt zich bij de directeur van het WTC, bij de wethouder cultuur binnenstad
 
en in het archief van het IISG een fragment van de DAM.
Terug in Europa heeft Netty een " Dam piece" aangeboden aan het architectenbureau van Libeskind te Berlijn.( die het wtc weer opbouwt.) Langzaam maar zeker verspreidt de Dam zich over de wereld. Gelukkig kan de Mobiele dam dat makkelijk hebben.

En Waar bij de tentoonstelling in het IISG nog enkel de Dam opgerold en in een paar lappen zichtbaar was,
 

was hij in galerie AHOI afgelopen zomer verwerkt in een kunstinstallatie
       
       

Niet alleen had de mobiele Dam een jaar langer geleefd, de installatie werd in vorm aangepast aan het instituut waar de tentoonstelling plaats vond.

Helena Koning kijkt ondertussen nog steeds naar de hemel en mat de hoogte der gebouwen en breedte der straten in een gebied bij the 42 street

Ik zal niet in details uitweiden over de keuze van dit traditionele grid. Zij is nog steeds aan dit zeer complexe gebied dat per kavel enorm verschilt, aan het rekenen.
omgeving 42 straat ( aldaar hoeft geen rekening gehouden te worden met het aflopen der straten richting zee)
In New York staat een gebouw van 50 verdiepingen naast een gebouw van zes verdiepingen of helemaal geen gebouw. Bovendien wijken de torens vanaf een bepaalde hoogte naar achteren.
(Wij zijn allemaal zeer benieuw hoe de stedelijke factor eruit gaat zien. Zo´n factor biedt een mogelijkheid om op een andere manier over de hoogte van de gebouwen te praten. Een neutralere taal te vinden die niet is gebaseerd is op angst en vijandbeelden., zoals er moeten hele hoge gebouwen komen anders hebben de terroristen gewonnen. Maar over hoe je wil dat een stad eruit ziet.)

 

Een andere kijk op gebeurtenissen die zich afspelen in de publieke ruimte, probeer ik met mijn afvallandschappen ook te bieden. ( Zo wordt met een microkosmos van in de steek gelaten buitenkantjes een dominant of groot verhaal gerelativeerd.
toeschouwerbrug
   

Op de toeschouwersbrug van ground zero monsterde ik afval en noteerde de vindplaats op de kaart . Daar stond ik dan temidden van andere ramptoeristen, veelal Japanners, maar dat lag wellicht aan het bezoek van de burgemeester van Hiroshima juist in die week.


monsteren van het afval.
Het gebiedwas heel schoon. Er stonden links en rechts afvalbakken, met een tussenpoze van ongeveer 67 stappen. Op de grond lagen steeds enkele witte sigarettenpeuken. Dia 31afval in bak


Wat mij trof de amerikaanse maat van het afval. Daarmee bedoel ik dat het per item groot was.Van bekers tot plastic beschermtopjes voor slagroomtoeven. het was gemiddels groter dan in Europa.

Dia 32afvalzakken


Tussen de middag werden de afvalbakken geleegd en ´s avonds om 19.00 uur weer.Let u op de speciale afvalzak van het afvaldistrict waar ground zero zich in bevindt.
Dia33 sample 7

In het prive gedeelte van het WTC alleen toegankelijk voor bouwvakkers en veiligheidspersoneel, stonden dezelfde afvalbakken met ongeveer de zelfde inhoud. De veiligheidsmensen geven mij de inhoud van hun afvalbak.
Ik had concurrentie van andere afvalverzamelaars. Uit de vergelijkingmet het afval van de andere kant van het hek kon ik opmaken dat er geen wezenlijk verschil bestond. Wellicht in het aantal colablikjes. De identiteit die in de publike ruimte werd aangetrokken en na afloop van de beleving van de praktijkruimte werd weggegooid beperkte zich vnl tot koffiebekers, macdonald zakjes en waterflesjes.
  een afvalverzamelaarster en ik wisselen wetenwaardigheden uit.
  kaart mijn interpretatie over het afval, de vindplaatsen etc

Ik weet niet waarom mijn ruimtelijke beleving zo steriel en afstandelijk voelde. Ik bleef toeschouwer die naar een plat decorstuk keek. Het voelde als een ruimtelijke organisatie waardoor ik de ruimte niet kon beleven. Alsof ik bij de Niagarra falls was. Ook daar ervaarde ik de watervallen pas toen ik er met een boot vlak naast voer.

Waar was de puinhoop van het wtc zelf gebleven?Wat was er van over.
Dat deel was wel degelijk geprivatiseeerd en achter een hek, maar een hek op Staten Island rondom Fresh kills, de grootste afvalhoop ter wereld volgens de Amerikanen. Net voor de aanslag op het wtc was de vuilnishoop gesloten en werd een prijsvraag uitgeschreven voor landschapsarchtitecten, om het terrein een nieuwe bestemming en vooral publieke functie te geven. De puinhoop van het WTC moest echter ergens blijven en dus heropende de burgemeester bij wijze van uitzondering hill1/9 of te wel the amsterdam mountain of live and death zoals de CLUI( het instituut voor landschaparchitectuur en landschapskuntkunst en uitschrijvers van de prijsvraag ) het noemt.
Aldaar werd alles uitgeplozen, wat nog gebruikt kon worden, overblijfselen voor familieleden werden uit het puin gescheiden en tevens alles wat tot identificatie kon leiden nu of in de toekomst.
 
Irene Janze and Sheila Metcalf. In the distance Netty Gelijsteen.

Sheila Metcalf, van de Department of Cityplanning en verantwoordelijk voor de transformatie van Fresh Kills wees me de plek vanwaar af ik de beste indruk van fresh kills kon krijgen. Toestemming om het gebied te betreden kon ze me niet geven. Netty en ik moe van alle ambtenarij besloten het erop te wagen

Dia hek fresh kills

Aldaar gearriveerd bleek een toegangsweg met open hek. Voor onze eigen gemoedsrust vroegen Netty en ik toestemming aan wat vrachtwagen chauffeurs. Een beetje zenuwachtig gingen we op pad.

Al snel stuitten we op Corey Fsbarra, een lasser die ons graag wilde rondleiden. Nooit eerder, waren toeristen geïnteresseerd geweest in een vuilnishoop, aldus Corey.
We stapten in zijn auto die vol lag met bier.

Corey and his boss


Hij wees ons allerlei bezienswaardigheden van wilde dieren,drijfzand, graafmachines tot gasverwerkinginstallaties aan.
Ik kan hier zo een moord plegen zei hij. Niemand merkt het . Het voerde de spanning best wel op. En toen stonden we plotsklaps onderaan hill1/9.

We passeerden een zojuist verlaten FBI dorp en nadat Corey nog een slok bier had genomen en zijn identificatiekaart tevoorschijn had gehaald reden wederom door hekken langzaam omhoog.
   hill 1/9, rechts in de verte het FBI hek
 

de laatste resten in zakken.

Het gerucht gaat dat deze zakken worden ingemetseld in de fundamenten van het nieuwe " WTC"gebouwencomplex. Deze resten kunnen in de toekomst mogelijk nog tot identificatie leiden.

   het uitgekamde en aangeharkte deel

Een weeïge, zoetige, verbrande geur steeg ons tegemoet. We stonden uiteindelijk op een fijne, bruinachtige,soms zwarte, kauwgomachtige smurrie die was aangeharkt.
Een soort maanlandschap. In de verte keken we naar de skyline van Manhattan. Het was heel bizar en emotioneel. Ik had eindelijk het gevoel mijn respect aan de omgekomen mensen te hebben betoond en had daarna minder moeite met mijn aanwezigheid bij het WTCgat. Overbodig misschien , maar voor de goede orde: ik heb geen monsters van die plek meegenomen en het ook niet gefotografeerd.

Dia 40 op rechterdeel van de tekening is een stripachtig verslag van dit avontuur.

Dia 41 detail tekening.

Een doorsnede van fresh kills hill 1/9 zoals ik me voorstel dat een toekomstige afvalhopoloog het zal tekenen. Afvalhopen worden in de VS nauwkeurig bestudeerd om uit te vinden hoe de diverse lagen verweren.( Zo vond zo´n specialist dat een hamburger- laag te langzaam of niet was verteerd om dat er een plastic laag boven was gestort, die de hamburger laag hermetisch had afgesloten. U ziet dat terug in de doorsnede.) Bovendien ziet u daar een laagje van ongeïdentificeerde materie. Ooit, niet zo heel lang geleden, vonden geologen op enkele plaatsen in de wereld een dun laagje vreemde materie. Tot die tijd was het laagje altijd over het hoofd gezien. Na onderzoek verklaarden zij dat dit uit het heelal afkomstig was. Zij reconstrueerden samen met sterrenkundigen een meteoriet die ooit op het noordelijk halfrond te pletter sloeg en daarmee het leven van de dinosaurussen uitgumde.
Zal dit laagje OOIT onze kijk op de wereld veranderen of die juist consolideren in netwerken, die zich nestelen achter de veiligheid van goed bewaakte hekken die het publieke domein van het private scheidt.

En ja soms veranderen landschappen, maar ze worden weer bebouwd

Het afval van ground zero wordt door kinderen verwerkt.Ground zero is weer opgebouwd en heropend in jun in galerie AHOI.

 

Afsluiting

Om u een beeld te schetsen van onze route: we zullen amsterdan south east aan doen en berlijn en we zijn we in voorbereiding om in 2005 i.s.m. het nationaal archief vlak voor prinsjesdag een afdruk maken van het binnenhof en daarmee een mobiel politiek Centrum maken. Als dat laatste gebeurt treden wellicht buiten onze context. Meer en meer ontstaat een beeldtekst van hyperlinks, waar je doorheen kan surfen met plekken van waaruit je naar een volgende plek kan klikken. Verbonden door associaties.
Dat roept dan ook de vraag van de contextafbakening op.
Welke (historische) lijnen kunnen worden verbroken en welke verbanden kunnen worden gelegd?

Ik dank u voor uw aandacht.